Kościół Piotra i Pawła –
Kościół św. Piotra i Pawła
rzymsko katolicki położony przy ulicy Grodzkiej 54, w Krakowie.
Znajduje się we wschodniej części placu św. Marii Magdaleny, w pobliżu kościoła św. Andrzeja. Jest to prawdopodobnie największy pod względem pojemności kościół zabytkowy w Krakowie.
Od 1842 roku służy parafii Wszystkich Świętych.
Historia[]
Jest to pierwsza budowla architektury barokowej w Krakowie. Ufundowana
została dla jezuitów przez króla Zygmunta III Wazę. Plan kościoła wykonał prawdopodobnie Giovanni de Rossis, plan ten był realizowany od 1597 roku - najpierw przez Józefa Britiusa, a następnie modyfikowany przez Giovenniego Marię Bernardoniego. Ostateczny kształt kościołowi nadał w latach 1605 - 1619 Giovanni Trevano i to on jest autorem fasady, kopuły i wystroju wnętrza.
Uroczystej konserwacji kościoła dokonano 8 lipca 1635 roku. W latach 1809 - 1815 świątynia służyła jako cerkiew prawosławna. Od 1842 roku służy Parafii Wszystkich Świętych. W roku 1960 kościół podniesiono do rangi bazyliki mniejszej.
Architektura[]
Kościół ma szeroki, jednonawowy korpus z nawami bocznymi o
charakterze kaplic, transept z kopułą na skrzyżowaniu oraz prostokątne (krótkie) prezbiterium zamknięte półkolistą apsydą.
Fasada[]
Dwukondygnacyjna fasada z dolomitu przypomina rzymski kościół Santa Susana Carla Maderny, ale są w niej też echa fasady głównego kościoła jezuickiego II Gesu w Rzymie.
Ogrodzenie placu z rzeźbami apostołów zostało zaprojektowane przez Kacpra Bażankę, a wykonane w roku 1722 przez Dawida Heela z wapienia pińczowskiego. Dziś, na miejscu XVII-wiecznych, bardzo zniszczonych oryginałów, znajdują się współczesne kopie (także z wapienia pińczowskiego), wykonane przez Kazimierza Jęczmyka. Przyczyną tego stanu są kwaśne deszcze wymywające twarze rzeźb.
Wnętrze[]
Stiukowa dekoracja, głównie na sklepieniach, jest autorstwa Giovanniego Battisty Falconiego: w apsydzie prezbiterium są to sceny z życia św. Piotra i Pawła oraz posągi patronów Polski - św. Wojciecha i św. Stanisława. W nawach bocznych dekoracja staje się bardziej swobodna - pojawiają się tam postacie puttów wplecionych w ornamentalne kompozycje i plafony.
Późnobarokowy ołtarz główny z roku 1735 z obrazem Józefa Brodowskiego "Wręczenie kluczy św. Piotrowi" zaprojektowany został przez Kacpra Bażanke.
Wśród elementów wyposażenia wnętrza wyróżnia się nagrobek biskupa Andrzeja Trzebickiego z końca XVII wieku, a także nagrobki rodzin Branickich (z 1720-25 r.) i Brzechffów (z 1716 r.) projektu Kacpra Bażanki.
Oświetlenie wnętrza zostało podporządkowane teatralizacji sprawowania liturgii w baroku: światło miało skupiać się na księdzu odprawiającym mszę świętą, a boczne filary wspierające kopułę miały stwarzać
wrażenie kulis teatralnych.
W 1638 roku przy kościele Jezuici założyli kapelę - największą w ówczesnej Polsce. Śpiewało w niej od 80 do 100 osób.
Krypty[]
W podziemiach kościoła pochowany jest ks. Piotr Skarga.
Od stycznia 2010 r. trwają prace nad utworzeniem w podziemiach Panteonu Narodowego.
Wahadło Foucaulta[]
W kościele jest zawieszone najdłuższe w Polsce wahadlo Foucalta (46,5 m). Co czwartek odbywają się demonstracje. pozwalające zaobserwować (pośrednio) ruch obrotowy Ziemi wokół własnej osi.